 เทคโนโลยีสารสนเทศ หรือ ไอที เข้ามามีบทบาทสำคัญในชีวิตของมนุษย์มากขึ้นทุกวัน ส่งผลให้รูปแบบการเรียนรู้ของคนรุ่นใหม่ต้องเปลี่ยนแปลงไปตามกระแสโลก และจำเป็นอย่างยิ่งที่แวดวงการศึกษาจะต้องก้าวตามให้ทัน ไม่ว่าจะด้วยอุปกรณ์โครงสร้างพื้นฐาน กระบวนการหรือวิธีคิดก็ตาม “1อำเภอ 1 โรงเรียนในฝัน” เป็นอีกหนึ่งแนวความคิดที่จะพัฒนาการศึกษาไทยให้พร้อมกับการเปลี่ยนแปลงของโลก และผลิตทรัพยากรมนุษย์อันเป็นกำลังสำคัญ โดยแกนหนึ่งที่เร่งผลักดันให้เห็นเป็นรูปธรรมก็คือ การใช้สื่อเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ควบคู่ไปกับกระบวนการเรียนการสอนที่มีประสิทธิภาพนั่นเอง ซึ่งพ้องกับแนวทางพัฒนาการศึกษาของหลายๆ หน่วยงาน อาทิ โครงการ “หนึ่งห้องเรียนหนึ่งคอมพิวเตอร์” หรือ “One Computer Classroom: OCC” ของสถาบันคีนันแห่งเอเซีย และโครงการ Intel Teach to the Future ของบริษัท อินเทล คอร์ปอเรชั่น  พรวลี สายทองคำ ผู้จัดการโครงการด้านการศึกษา บริษัท อินเทล ไมโครอิเล็กทรอนิกส์ (ประเทศไทย) จำกัด เล่าถึงที่มาที่ไปของโครงการ Intel Teach to the Future ให้ฟังว่า โครงการนี้เป็นโครงการฝึกอบรมที่ใช้กันทั่วโลก โดยเริ่มจากการศึกษาวิจัยบนพื้นคำถามว่า ในศตวรรษที่ 21 เด็กๆ จะต้องมีอะไรติดตัวไปบ้างจึงจะก้าวทันโลก ซึ่งคำตอบก็หนีไม่พ้นเรื่องของเทคโนโลยีและการสื่อสารต่างๆ อยู่แล้ว หากสิ่งสำคัญก็คือ การคิดในขั้นสูง คือ จะทำอย่างไรให้เด็กคิดเป็น ไม่ใช่แค่การดึงข้อมูลมากมายจากอินเทอร์เน็ตมาวางเป็นรูปเล่มรายงานสวงยงาม แต่ต้องคิดวิเคราะห์ต่อได้ด้วย จุดนี้เป็นสิ่งที่ท้าทายอย่างมากสำหรับครูผู้สอน ผู้จัดการโครงการด้านการศึกษาของอินเทล กล่าวถึงโครงการนี้ต่อว่า Intel Teach to the Future ไม่ได้ทุ่มเทเรื่องโครงสร้างพื้นฐาน แต่เน้นกระบวนการสอนของครูที่ฝึกให้เด็กคิดต่อยอด ยึดหลัก “คำถามสร้างพลังคิด” การทำงานเป็นหมู่คณะ และการใช้เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์เข้าไปผสมผสานในการเรียนรู้ ทั้งนี้ ดร.เครก บาร์เรต ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายบริหารของอินเทล คอร์ปอเรชั่น ผู้ริเริ่มโครงการนี้เคยกล่าวไว้ว่า คอมพิวเตอร์และอินเทอร์เน็ตที่มีอยู่ในห้องเรียนจะไร้ค่าทันที ถ้าครูผู้สอนไม่เข้าใจถึงวิธีการนำเทคโนโลยีมาใช้อย่างมีประสิทธิภาพ เพราะคอมพิวเตอร์ไม่ใช่สาระสำคัญที่สุด หากแต่เป็นครูผู้สอนที่สำคัญ โรงเรียนค่ายบางระจันวิทยาคม อ.ค่ายบางระจัน จ.สิงห์บุรี เป็นตัวแทนที่ดีแห่งหนึ่งในฐานะโรงเรียนเล็กๆ ในดินแดนวีรบุรุษไทยที่รับช่วงแนวคิดจากทั้ง 2 โครงการมาปฏิบัติจนประสบผลสำเร็จ โดยเป็นทั้งโรงเรียนต้นแบบโรงเรียนในฝันเมื่อเดือนพฤศจิกายน 2548 และมีบุคลากรที่เต็มเปี่ยมด้วยศักยภาพ สามารถ “พิมพ์” อนาคตของชาติออกมาได้อย่างมีคุณภาพ  ฉัตรชัย ต๊ะปินตา ผู้อำนวยการโรงเรียนค่ายบางระจันวิทยาคม บอกเล่าถึงจุดเริ่มต้นในการนำทั้ง 2 โครงการมาผนวกรวมกันว่า โครงการ Intel Teach to the Future เข้ามาพร้อมกับโครงการ 1 อำเภอ 1 โรงเรียนในฝันพอดี และจากการที่ได้เข้าร่วมอบรมกับอินเทลทำให้ได้รับกระบวนการสอนแบบใหม่ที่บูรณการไอซีทีมาใช้กับเด็กๆ ทำให้นักเรียนรู้จักนำความรู้มาต่อยอด “แนวคิดของโรงเรียนในฝันกับโครงการของอินเทลสอดรับกันได้ดีในเรื่องที่เน้นการใฝ่รู้ คิดวิเคาะห์ ผมชอบคำว่า ‘คำถามสร้างพลังคิด’ ของอินเทล ที่สอนให้เด็กได้เรียนรู้ ค้นคว้า และคิดด้วยตนเอง อันนี้เป็นตัวจุดประกายให้เห็นชัดเจนเลยว่านี่คือรูปแบบการศึกษาของคนรุ่นใหม่” ผ.อ. โรงเรียนค่ายบางระจันวิทยาคมกล่าว ผู้บริหารสถานศึกษาแห่งนี้บอกถึงความยากลำบากในช่วงเริ่มต้นก่อนที่จะก้าวมาถึงจุดนี้ให้ฟังว่า เดิมนั้นโรงเรียนมีคอมพิวเตอร์เพียง 14 เครื่องเท่านั้น แต่ด้วยความร่วมมือร่วมใจของครูในโรงเรียน ภารโรง ผู้ปกครอง กรรมการสถานศึกษาที่ช่วยกันลงขัน ก็ทำให้โรงเรียนมีห้องคอมพิวเตอร์ และมีเครื่องคอมพิวเตอร์เพิ่มขึ้นมาถึง 130 เครื่องในทุกวันนี้ ส่วนการปรับเปลี่ยนกระบวนการสอนนั้น จากที่ครูส่วนใหญ่ไม่กล้าใช้คอมพิวเตอร์ ไม่อยากเปลี่ยนวิธีการสอนที่ใช้เทคโนโลยีเสริมเข้าไป เพราะเชื่อว่าสอนแบบเดิมมาหลายปีก็ใช้ได้ แต่เดี๋ยวนี้ทุกคนใช้คอมพิวเตอร์กันหมดแล้ว แม้แต่การส่งคะแนนก็ผ่านทางคอมพิวเตอร์ ทุกคนผ่านการอบรมของอินเทล 100% และใช้ไอซีทีมาเป็นสื่อกลางในการเรียนการสอนได้ 100%  ด้าน อาจารย์สันติ ม่วงปาน อาจารย์โรงเรียนค่ายบางระจันวิทยาคม และประธานวิทยากรอาวุโส โครงการ Intel Teach to the Future ในฐานะผู้ให้การอบรมครูเครือข่ายตามโครงการ เล่าว่า การปรับเปลี่ยนให้ครูที่เคยชินกับรูปแบบการสอนแบบเก่ามาใช้กระบวนการสอนแบบใหม่ เป็นเรื่องที่ยากพอสมควร เพราะหลายคนไม่คุ้นกับการใช้เทคโนโลยีก็จะกลัว แต่เมื่อได้ใช้บ่อยๆ ก็จะแก้ปัญหาในจุดนี้ไปได้ และทุกหน่วยสาระวิชาก็จะสามารถนำไปประยุกต์ใช้ให้เกิดการเรียนรู้ได้รวดเร็วขึ้น ย้อนกลับมาฟังความคิดเห็นของนักเรียนยุคใหม่ภายใต้การเรียนการสอนที่มีเทคโนโลยีเป็นสื่อกลางและมุ่งเน้นไปที่กระบวนการคิดกันบ้าง นางสาวอริษา จำปาจันทร์ หรือมิ้น และนายสุเมธ ราชประชุม หรือ เมธ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/1 โรงเรียนค่ายบางระจันวิทยาคมบอกว่า การสอนแบบใหม่นี้อาจารย์จะให้ค้นหาข้อมูลจากอินเทอร์เน็ตมากขึ้น โดยเน้นให้มีการวางแผนในกลุ่มก่อน ในส่วนนี้ทำให้รู้จักใช้กระบวนการคิด มีการทำงานเป็นกลุ่ม และรู้จักแบ่งงานกัน ทั้งนี้ ในส่วนของการใช้อินเทอร์เน็ตมาช่วยในการศึกษาค้นคว้าช่วยให้ได้รับความรู้กว้างและเร็วกว่าเดิม เพราะถ้าไม่มีคอมพิวเตอร์กว่าจะหาข้อมูลแต่ละเรื่องได้ต้องใช้หนังสือจำนวนมากและใช้เวลานาน  นางสาวรัตนาภรณ์ กลิ่นธูป หรือ นา หนึ่งในผลผลิตที่น่าภาคภูมิใจของโรงเรียนค่ายบางระจันวิทยาคม ผู้ได้รับทุนการศึกษาในโครงการ 1 อำเภอ 1 ทุน เพื่อศึกษาระดับปริญญาตรีที่ประเทศอินเดีย ในสาขาคอมพิวเตอร์ บอกว่า อินเทอร์เน็ตและคอมพิวเตอร์มีความจำเป็นมาก และตนมุ่งมั่นที่จะไปเรียนด้านการเขียนโปรแกรมที่อินเดีย เพื่อกลับมาเป็นโปรแกรมเมอร์ เขียนโปรแกรมดีๆ โดยเฉพาะด้านการศึกษาให้คนอื่นได้ใช้ เพราะเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้คนเราได้เรียนรู้มากขึ้น ค้นคว้าได้มากขึ้น “ที่สำคัญ เมื่อกลับมาแล้วตั้งใจว่าจะตั้งศูนย์อินเทอร์เน็ตชุมชนให้ได้ เพราะตอนนี้แม้จะมีให้บริการที่องค์การบริหารส่วนตำบลก็มีเพียงแค่เครื่องเดียว ร้านอินเทอร์เน็ตที่มีก็มีเพียง 2 แห่ง ตั้งอยู่ไกลออกไป และส่วนใหญ่เปิดให้บริการด้านเกมเสียมาก ไม่เพียงพอต่อการใช้งาน” รัตนาภรณ์บอกถึงความตั้งใจและแนวคิดที่จะกลับมาพัฒนาชุมชนของเธอในอนาคต เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์และสารสนเทศก้าวเข้ามามีบทบาทอย่างเต็มตัวแล้วในสถาบันการศึกษาไทย ครูอาจารย์ นักเรียน ผู้ปกครอง และบุคลากรในแวดวงการศึกษาต่างก็มีความพร้อมอย่างยิ่งแล้วทั้งในแง่ของความตระหนักรู้ การประยุกต์ใช้ หรือแม้แต่นำมาเป็นสะพานเชื่อมในการคิดต่อยอด ก้าวที่เหลือต่อไปที่ต้องติดตามกันอย่างใกล้ชิดและผลักดันให้เห็นเป็นรูปธรรมก็คงจะเป็นเรื่องของการสนับสนุนโครงสร้างพื้นฐานอย่างจริงจังจากภาครัฐ การขยายความร่วมมือระหว่างโรงเรียนต่อโรงเรียน และรัฐกับเอกชน เพื่อให้ความสำเร็จเกิดขึ้น ณ ชุมชนอันเป็นรากฐานในการพัฒนาประเทศอย่างยั่งยืนในอนาคต ปาจารีย์ พวงศรี
itdigest@thairath.co.th | 
