เมื่อข้อมูลมีจำนวนเพิ่มมากขึ้น ประกอบกับกระแสการทำธุรกิจบนโลกออนไลน์ของคนยุคใหม่เริ่มทวีความรุนแรงขึ้นเป็นลำดับ บทบาทของเสิร์ชเอนจิ้นในฐานะที่ช่วยให้เว็บไซต์เป็นที่ปรากฎแก่สายตาของนักท่องเว็บจึงยิ่งเพิ่มขีดความสำคัญและก้าวเข้ามาเป็นเครื่องมือทางการตลาดทรงประสิทธิภาพอย่างไม่อาจปฏิเสธหรือมองข้ามไปได้

ณ วันนี้ ท่ามกลางเว็บไซต์ทั่วโลกมีจำนวนมหาศาล คงมีน้อยคนที่จะไม่รู้จักเสิร์ชเอนจิ้นหรือช่องทางการค้นหาผ่านอินเทอร์เน็ต โดยเฉพาะอย่างยิ่งเว็บไซต์บริการค้นหาข้อมูลชื่อดังอย่างกูเกิล (www.google.com) ที่ก้าวขึ้นมาเป็นอันดับหนึ่ง เบียดเจ้าเก่าอย่างยาฮูดอทคอม (www.yahoo.com) และเอ็มเอสเอ็นดอทคอม (www.msn.com) ให้ตกอันดับลงไปอย่างแทบไม่เห็นฝุ่น

ชัยศิลป์ พนาวิวรรธน์ ผู้เชี่ยวชาญด้านเสิร์ชมีเดีย กล่าวถึงแนวโน้มการใช้กูเกิลในปัจจุบันว่า ทุกวันนี้คนไทยใช้กูเกิลในการค้นหาข้อมูลบนอินเทอร์เน็ต ถึงกว่า 90% โดยเสิร์ชตรงจากกูเกิลราว 80% และผ่านพาร์ทเนอร์ในประเทศไทยอีกประมาณ 10% เพราะเป็นเสิร์ชเอนจิ้นที่หาอะไรก็เจอด้วยฐานข้อมูลที่เป็นบอต (bot) เรียบง่าย เจอเร็ว ทั้งนี้ จากความนิยมดังกล่าวจะเห็นได้ว่าคนมีแนวโน้มที่จะใช้เสิร์ชเอนจิ้นในการค้นหามากขึ้น พร้อมกันนั้นก็ทำให้เกิดการตลาดสายพันธุ์ใหม่ด้วย

พงษ์ระพี เตชพาหพงษ์ กรรมการผู้จัดการบริษัท มายด์ แอนด์ คอนเน็กชั่น จำกัด ผู้ก่อตั้งเว็บไซต์ กุ๊กไก่ดอทคอม (www.googkai.com) เสิร์ชเอนจิ้นไทยที่ผสมผสานจุดเด่นของกูเกิลและความสามารถในการวิเคราะห์ของคน มองกูเกิลในฐานะผู้ทำเสิร์ชเอนจิ้นว่า จุดที่น่าสนใจของกูเกิล คือ ก่อนหน้านี้มีการมองว่ากูเกิลเป็นบริษัทที่ขายเทคโนโลยี แต่อันที่จริงแล้วธุรกิจของกูเกิลเป็นธุรกิจที่ขายโฆษณา และเป็นเสิร์ชมีเดียที่ทรงอิทธิพลมากที่สุดในโลกและจะเติบโตขึ้นเรื่อยๆ โดย ณ ขณะนี้ ถือส่วนแบ่งการตลาดเกิน 50% แล้ว

ผู้ก่อตั้งเสิร์ชเอนจิ้นไทย วิเคราะห์ความสำเร็จของกูเกิลในฐานะเครื่องมือทางการตลาดว่า ธุรกิจของกูเกิลเติบโตมากในกลุ่มของเสิร์ชมีเดีย เพราะมีการรวมคน 2 ฝั่งเข้าด้วยกัน ส่วนแรกคือคนที่ใช้ระบบค้นหาข้อมูลที่ได้ประโยชน์อยู่แล้วจากการใช้บริการฟรี ส่วนคนอีกกลุ่มหนึ่งคือคนทำธุรกิจและมีสินค้า ซึ่งอยากเจอคนที่กำลังค้นหาข้อมูลเกี่ยวข้องกับสินค้าของเขาอยู่ เพื่อที่จะเข้าไปนำเสนอ จึงเป็นรูปแบบโฆษณาที่เข้าหากลุ่มเป้าหมายได้ตรงที่สุด นอกจากนี้ยังมีการเพิ่มเติมบริการอื่นๆ อย่างต่อเนื่อง และมีระบบแบ่งปันผลประโยชน์ขึ้นมา คือ Adsense และ Adwords

พงษ์ระพี อธิบายต่อไปว่า ในส่วนของ Adwords เป็นระบบโฆษณาแบบเพย์เปอร์คลิก (pay per click) ที่ปรากฏอยู่ทางขวาของหน้าจอแสดงผล ซึ่งช่วยให้คนทำธุรกิจได้เจอผู้ค้นข้อมูลได้ตรงยิ่งขึ้น เป็นการเปลี่ยนกฎเกณฑ์ใหม่จากการทำโฆษณาปกติที่ต้องทำการสำรวจกลุ่มเป้าหมายมาเป็นการให้ผู้ทำโฆษณากำหนดกลุ่มเป้าหมายด้วยตนเองโดยการซื้อคีย์เวิร์ดและปรากฎเว็บไซต์ทางขวาในการแสดงผลของกูเกิลเมื่อมีการค้นหาคำนั้นๆ เช่น ค้นคำว่า “โรงแรม เกาะสมุย” กูเกิลจะตั้งสมมติฐานเลยว่าคนที่ค้นหาคำในลักษณะนี้มีแนวโน้มพฤติกรรมที่จะมาท่องเที่ยวเกาะสมุย ถามว่าคนทำธุรกิจในเกาะสมุยต้องการเจอกับคนที่ค้นหาคำดังกล่าวหรือไม่ ตรงนี้กูเกิลก็จะจับผู้ที่ทำธุรกิจดังกล่าวมาเจอกับผู้ที่ค้นหา ในขณะที่ผู้ทำธุรกิจในพัทยาอาจไม่สนใจก็จะไม่มีการโฆษณาเกิดขึ้น

ในส่วนของแนวโน้มและปัญหาของเสิร์ชเอนจิ้นในปัจจุบันนั้น กรรมการผู้จัดการบริษัท มายด์ แอนด์ คอนเน็กชั่น มองว่า ทุกวันนี้กูเกิลและเสิร์ชเอนจิ้นทั่วไป (General Search) ต้องเจอกับสิ่งที่ท้าทาย โดยการสำรวจของจูปิเตอร์เสิร์ชพบว่าบางครั้งสิ่งที่ค้นหามีมากมายเกินไป และไม่ตรงกับความต้องการ ทำให้ผู้ค้นข้อมูลอาจต้องใช้เวลาในการค้นหานาน และอีกส่วนหนึ่งคือการมีธุรกิจทำเอสอีโอ (SEO: Search Engine Optimization) ที่เป็นการปรับแต่งให้เว็บไซต์ปรากฏในการค้นหาทางอินเทอร์เน็ต จนอาจทำให้เว็บที่มีเนื้อหาดีไม่ติดการแสดงผลในหน้าแรกๆ และบางครั้งคลิกไปคลิกมาก็ไม่เจอเนื้อหาที่ต้องการ เหล่านี้เป็นปัญหาที่เกิดขึ้นกับเสิร์ชเอนจิ้นทั่วโลก จึงเกิดแนวคิดเสิร์ชเฉพาะด้าน (Vertical Search) ที่ค้นหาลึกเฉพาะเรื่องในฐานข้อมูลขึ้นมา เช่น ค้นหางาน ค้นหาบ้านมือสอง ซึ่งได้ผลดีและเติบโตขึ้นมากในต่างประเทศ ทั้งนี้ ในปีหน้าอาจมีบทบาทมากขึ้นเนื่องจากให้ผลการค้นหาที่ตรงตามความต้องการมากกว่า แต่ยังติดปัญหาว่าผู้ใช้จะต้องจดจำเว็บไซต์สำหรับการค้นหาจำนวนมาก

ไม่ว่าแนวโน้มรูปแบบของการค้นหาข้อมูลผ่านอินเทอร์เน็ตของคนยุคใหม่จะเปลี่ยนแปลงไปอย่างไรก็ตาม แต่สิ่งหนึ่งที่ไม่อาจปฏิเสธได้ในทุกวันนี้ก็คือ การเปลี่ยนแปลงทั้งหมดนั้นเริ่มมีแนวโน้มที่จะตอบสนองการกลยุทธ์ทางด้านการตลาดมากขึ้น โดยในส่วนนี้ ตราวุทธิ์ เหลืองสมบูรณ์ รองประธานชมรม Search Engine Marketing กล่าวสรุปได้อย่างเห็นภาพว่า สื่อออนไลน์อย่างเว็บไซต์ในปัจจุบันมีจำนวนหลายร้อยล้านเว็บไซต์ ถ้าเทียบกับร้านค้าธรรมดาในชีวิตจริง อาจจะมีบ้างที่เรามีโอกาสเดินไปเจอหรือเห็นสื่อโฆษณาได้ แต่สำหรับโลกออนไลน์แล้วไม่อาจมองเห็นได้เลยว่าเว็บไซต์นั้นอยู่ตรงไหน หากไม่มีเสิร์ชเอนจิ้น

สำหรับทิศทางและความยิ่งใหญ่ของเสิร์ชเอนจิ้นที่ทรงอิทธิพลที่สุด และเป็นช่องทางการตลาดที่สำคัญของธุรกิจสมัยใหม่อย่างกูเกิลนั้น รองประธานชมรม Search Engine Marketing มองว่า ถึงวันนี้คงยากที่จะมีใครล้มยักษ์ใหญ่รายนี้ได้แล้ว เหมือนกับความคิดที่จะล้มเจ้าพ่อซอฟต์แวร์อย่างไมโครซอฟท์ เพราะด้วยประสิทธิภาพที่สามารถตอบสนองการค้นหาได้อย่างรวดเร็วบนหน้าเว็บไซต์ที่เรียบง่ายและโล่งตามแนวคิดที่ต้องการให้คนออกจากเว็บเร็วที่สุดซึ่งต่างจากเว็บไซต์อื่นอย่างสิ้นเชิง อย่างไรก็ตาม ใช่ว่าจะไม่มีโอกาสที่จะมีเสิร์ชเอนจิ้นใหม่เกิดขึ้นมาเสียเลย เพราะในอดีตกูเกิลก็เบียดคู่แข่งที่น่ากลัวอย่างยาฮูขึ้นมาเหมือนกัน ดังนั้น หากจะมีเสิร์ชเอนจิ้นใหม่แซงหน้ากูเกิลขึ้นมา ตนก็หวังให้เป็นเสิร์ชเอนจิ้นฝีมือคนไทย

ทั้งหมดนี้ เป็นความเคลื่อนไหวที่เกิดขึ้นบนแวดวงอินเทอร์เน็ตด้านเสิร์ชเอนจิ้นโดยเฉพาะเว็บไซต์ค้นหาข้อมูลชื่อดังอย่างกูเกิลที่ทวีความสำคัญขึ้นทุกขณะ และตอบสนองความต้องการของรูปแบบธุรกิจสมัยใหม่ได้อย่างไร้ขีดจำกัด แต่ไม่ว่าการใช้เสิร์ชเอนจิ้นจะเป็นไปด้วยจุดประสงค์ใดและจะเปลี่ยนไปในรูปแบบไหนก็คงไม่สำคัญไปกว่าจุดเริ่มต้นในการสร้างสรรค์เว็บไซต์ที่ดีและมีประโยชน์ เพื่อให้การปรากฏบนหน้าจอแสดงผลทุกครั้งมิได้มีค่าเพียงขยะออนไลน์ที่นักท่องเว็บคลิกเข้ามาและผ่านออกไปด้วยความรำคาญ…

ปาจารีย์ พวงศรี
Itdigest@thairath.co.th